Waarom ik een zeven wel prima vind en ik toch perfectionistisch ben.

Wát een mond vol. Maar ik kan het uitleggen. Echt? Ja. En als je het wilt lezen: ik begin nu.

Een zeven. Eigenlijk is dat toch best een mooi cijfer?
Het is een cijfer om naar te smachten als het om wiskunde of statistiek gaat. [Meestal zag je een donkere rimpel op het hoofd van de wiskundedocent verschijnen als hij je het blaadje met half afgetekende driehoekjes - vol gumvlekken en vraagtekens - teruggaf. Nee. Niet goed. Geen zeven]. Meestal vond ik een zeven gewoon prima (behalve dan als een toets heel makkelijk was en de hele klas een 8 had behalve ik). Ik leerde toetsen de avond van tevoren - en me heel hard uitsloven voor een heel hoog cijfer heb ik maar heel zelden gedaan. Mijn idee bij een perfectionist was dat: leren tot je erbij neerviel en alleen blij zijn met écht hoge cijfers.

Volgens die definitie was ik absoluut géén perfectionist. Ik bewonderde de perfectionisten zelfs diep in mijn hart een beetje vanwege hun discipline.

Nu ga ik uitleggen waarom ik toch perfectionistisch ben. Sommige dingen ben je stiekem toch - al had je dat niet gedacht.

Ik leerde dan wel pas de avond van tevoren als ik een toets had (meestal - op de uni leerde ik wel wat langer van tevoren). Maar ergens in mij was ook altijd de gedachte: Stel. Ik sloof me heel hard uit en ik heb nog steeds een zeven? Dan faal ik pas écht. Ik kan beter wat minder goed mijn best doen. (O ja en boeken lezen en Rollercoaster Tycoon waren vroeger ook véél leuker dan huiswerk).

Dat was vroeger. Verkapt perfectionistisch gedrag.

Maar nu. Nu heeft de perfectionist in mij er een gruwelijke hekel aan als ik een fout maak. Ik doe de dingen liever niet dan dat ik ze fout doe. Waarom? Denk je.
Het is net als met te lang naar iets fels kijken. Iets waar de zon in schijnt. Dat blijft een tijdje als een hinderlijke mug op je netvlies plakken. Zo blijft de gedachte 'ik heb iets fout gedaan' even hinderlijk door mijn brein zoemen.

Geef daar eens betekenis aan. Denk je. Waarom vind je dat erg?
Geen idee. (Niet een heel verheffend antwoord).

Ik voorkom dus het liefst dat ik fouten maak. Maar ik weet ook dat je soms maar eens expres een fout moet maken om te kijken welke uitwerking dat heeft.

De conclusie: Fouten maken omdenken lukt heel goed als ik niet nét iets verkeerd heb gedaan.
- Dan weet ik dat anderen ook fouten maken - en dat ze dat, hoe is het mogelijk, soms wel okee vinden en dat ze vinden dat ze ervan kunnen leren. Wat een heerlijk inzicht is dat.
- Ik weet ook dat iemand anders mijn fouten snel vergeet. Dat mensen echt niet denken 'ze heeft iets doms gezegd, ik wil haar nooit meer zien' (tenzij ze Katrien Duck heten).
- En ik weet ook, tot slot, dat perfectionisme dus meer vormen kent dan je eerst denkt. Dat het dus niet alleen om hoge cijfers of verschrikkelijk goede artikelen gaat. Het gaat ook om vermijding. Om die reden is het goed om perfectionisme te leren herkennen, voor iedereen - zodat je de eerste stappen kunt zetten naar een leven waarin je fouten mag maken en tóch waardevol bent.