Paradijs, waarheid en het bestaan van God. 2. Waarheid.

Een tijdje terug spendeerde ik een avond aan het schrijven van een brief. Dat was een goede avond: drie uur achter elkaar schrijven en tekenen en muziek luisteren en thee drinken. Ik vind het tof als mensen gedachten delen in een brief - of filosofische vraagstukken of wat ook. Mijn penvriendin schreef een stukje over 'onware kennis'. In een werkgroep die zij volgde werd een discussie gevoerd of kennis ook onwaar kon zijn.

Dat was interessant. Want toen ik terug ging schrijven ontdekte ik dat je al schrijvende nieuwe inzichten opdoet. Zoiets als hardop denken, zeg maar, maar dan geschreven. (Met alleen het zachte krassen van een vulpen als geluid).

Kan kennis onwaar zijn? Ik denk het wel, maar dat komt veel kennis voorlopig is. Wanneer er dus meer wordt onderzocht, wordt er meer bekend. Ik zie dan een soort van cirkel voor me. Eerst is er een klein rondje met kennis. Dat rondje wordt, naarmate er meer onderzoek wordt gedaan, steeds groter. Soms blijkt dat kennis die we altijd voor waar hebben aangenomen toch niet waar is. Ik las in de krant iets dat melk drinken bijvoorbeeld niet per se goed voor je is (of misschien zelfs helemaal niet). Hoe lang dachten we niet dat dat wel zo was? Dat is wat ik bedoel met voorlopige kennis. Bij voeding is dat heel duidelijk zichtbaar. Er zijn wel verschillende terreinen. Er zijn de feiten (water kookt bij 100 graden) waarover makkelijk uitspraken kunnen worden gedaan. Die feiten zijn te controleren en experimenten kunnen herhaald worden uitgevoerd. Er zijn ook gebieden waarop aannames worden gedaan. Er wordt een theorie opgesteld - die vaak getoetst kan worden, maar soms ook niet. Op basis van de ene theorie kan weer een volgende theorie worden opgesteld en zo breidt kennis, de cirkel, zich uit.

Ik denk dus ook dat we delen van de waarheid kunnen kennen. De feitelijke (en toetsbare) kennis is makkelijk als waarheid te presenteren. Een waarheid die voor iedereen geldig is. Zwart en wit.
Bij de kennis die niet feitelijk en toetsbaar is, is dat veel moeilijker. Kennis over gevoel die per persoon verschilt. Grijstinten. Als ik bijvoorbeeld zeg dat ik iemand aardig vind, dan is dat wat ik voel. Voor mij is dat de waarheid. Maar als iemand niet gelooft dat het zo is - dan maakt het voor die persoon niet uit wat ik voel, het is onwaar voor diegene - zelfs als het waar is voor mij. Geloof in God is voor mij een waarheid. Maar een niet toetsbare waarheid, die is gebaseerd op een aanname die ik doe (dat God bestaat).

Mijn conclusie: Ik denk dat er verschillende soorten waarheid* zijn. De feitelijke waarheid. De voorlopige waarheid (of beter: de voorlopige kennis waarbij we er in ieder geval tijdelijk van uit gaan dat ze waar is). En dan is er datgene wat voor jou waar is (maar wat voor een ander niet waar hoeft te zijn - of waar hoeft te voelen).

-
* Ik noem de drie vormen van waarheid die in mij opkomen. Ik sluit natuurlijk niet uit dat er meerdere vormen van waarheid zijn.
Mijn blog over paradijs vind je hier.